Udział samorządu studenckiego w procesie organizacji i realizacji kształcenia zdalnego

1. Wstęp

Obecna sytuacja na świecie spowodowała znaczne zmiany we wszystkich dziedzinach życia. Nie inaczej było ze szkolnictwem wyższym, które w ostatnim czasie uległo istotnej reorganizacji. Uczelnie stanęły przed dużym wyzwaniem – przejściem na kształcenie zdalne w bardzo krótkim czasie. Nowa rzeczywistość wymusiła zmiany, które w zwyczajnym trybie wymagałyby znacznie dłuższego okresu, stąd wdrożenie nowych rozwiązań i narzędzi związanych z nauką na odległość wymagało intensywnej pracy i zaangażowania całej społeczności akademickiej. Implementacja metod i technik kształcenia na odległość, na tak szeroką skalę, okazała się być czymś, na co uczelnie w większości nie były przygotowane.

Realizacja kształcenia zdalnego na uczelniach to nie tylko kwestia używania innych narzędzi i metod nauczania. Kształcenie na odległość wiąże się również z różnymi aspektami wsparcia, zarówno studentów jak i nauczycieli akademickich, oraz organizacją całego procesu. Wszystkie obszary funkcjonowania uczelni wymagają analizy i dostosowania ich do sytuacji, ponieważ w dobie pandemii i pracy zdalnej, potrzeby i oczekiwania całej społeczności akademickiej mogą się znacznie zmieniać. Należy pamiętać, że ustawowo wyłącznym reprezentantem ogółu studentów danej uczelni jest samorząd studencki, zatem, aby uwzględnić perspektywę studencką, niezbędne jest aktywne włączenie samorządu w proces organizacji i realizacji kształcenia zdalnego.

2. Role samorządu studenckiego

Zgodnie z art. 110 ust. 4. ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce „Samorząd studencki prowadzi w uczelni działalność w zakresie spraw studenckich, w tym socjalno-bytowych i kulturalnych”. Biorąc też pod uwagę fakt, że samorząd studencki jest wyłącznym reprezentantem ogółu studentów uczelni przed władzami uczelni, należy stwierdzić, że to na nim spoczywa obowiązek dbania o interesy studentów. W celu skutecznej realizacji tego zadania, niezbędna jest efektywna współpraca samorządu z władzami uczelni.

Działalności samorządów studenckich przyświeca misja, jaką jest pomoc studentom. Oznacza to, że w swoich działaniach powinny kierować się dobrem wszystkich studentów, dbać o egzekwowanie praw studenta przez uczelnię, być dla studentów wsparciem. Kompleksowe dbanie o interesy studentów wiąże się z zaangażowaniem w wiele obszarów funkcjonowania uczelni, m.in. dydaktykę, system zapewniania jakości kształcenia, sprawy socjalno-bytowe, możliwości wsparcia studentów. W tym miejscu trzeba także zaznaczyć, że, aby samorząd studencki mógł realizować swoje zadania, musi być otwarty na potrzeby studentów, dbać o odpowiednią komunikację, znaleźć narzędzia, które pozwolą na utrzymanie kontaktu ze studentami uczelni, a przede wszystkim wykazywać wiarygodność i odpowiedzialność, która sprawi, że studenci będą czuli, że, niezależnie od rodzaju sprawy, mogą otrzymać pomoc ze strony samorządu studenckiego.

Dydaktyka to bez wątpienia obszar, który znajduje się w zakresie spraw studenckich i który jest kluczowym elementem dla studentów w kontekście zdobywania wyższego wykształcenia. Wychodząc od podstaw, należy wspomnieć o zasadach studiowania i dokumencie, który je określa – regulaminie studiów. Uchwalenie regulaminu studiów wymaga uzgodnienia z samorządem studenckim, co jest bardzo istotne – daje studentom silną pozycję do wypracowania i wdrożenia prostudenckich rozwiązań. Rolą samorządu w tworzeniu regulaminu studiów jest zadbanie o warunki studiowania, które będą uwzględniać odpowiednie prawa i obowiązki studentów, mające przyczynić się do efektywnego kształcenia na uczelni. Realizacja tego zadania jest dużą odpowiedzialnością i wymaga odpowiedniego przygotowania merytorycznego.

Zapewnianie wysokiej jakości kształcenia oraz dążenie do jej ciągłego zwiększania to również płaszczyzna, na której zaangażowanie samorządu studenckiego ma znaczenie. Kluczowym aspektem jest ewaluacja, która bez udziału studentów, będących głównymi interesariuszami kształcenia, nie jest kompletna. Studenci powinni mieć przestrzeń do oceny procesu kształcenia, co zwykle realizowane jest przy pomocy ankietyzacji. Rolą samorządu studenckiego jest dbanie o jak najszersze możliwości przekazywania władzom uczelni informacji zwrotnych oraz czynny udział w tym procesie. Przede wszystkim trzeba zaznaczyć ustawowe prawo do opiniowania programów studiów, realizowanych na uczelniach. Włączenie studentów do działań organów uczelnianych, zajmujących się jakością kształcenia z pewnością także przekłada się na ich większą skuteczność.

Warunki studiowania wiążą się nie tylko z kwestiami kształcenia. Ważnym aspektem, wchodzącym w zakres działalności samorządów studenckich jest dbanie o zapewnienie odpowiednich warunków socjalno-bytowych studentom. Wpływ studentów na tę sferę zapewniony jest przede wszystkim poprzez konieczność uzgodnienia regulaminu świadczeń dla studentów z samorządem studenckim. Jednak należy podkreślić także możliwości, które dają szersze pole do działania – funkcjonowanie komisji stypendialnych, powoływanych na wniosek samorządu studenckiego i podejmujących decyzje w zakresie przyznawania świadczeń studentom. Istotnym elementem są także warunki umożliwiania studentom korzystania z zakwaterowania w domach studenckich. W tym przypadku również ważny jest udział samorządu studenckiego.

Uczelnia to miejsce nie tylko na zdobywanie wiedzy. To także przestrzeń do kształtowania naszej osobowości i nauki życia w społeczeństwie, stąd ważne jest to, aby umożliwić studentom rozwój zainteresowań i pasji, udział w dodatkowych aktywnościach, włączać ich w życie społeczności akademickiej. Samorząd studencki pełni w tym obszarze znaczącą rolę, animując studentom czas, realizując wszelkiego rodzaju projekty skierowane do studentów, organizując różnorodne wydarzenia kulturalne.

Wymienione wyżej obszary są kluczowymi obszarami działalności samorządów studenckich, jednak nie jedynymi. Zakres ich działań wiąże się z szeroko pojętym wsparciem studentów dla którego istotą jest to, aby było ono dostosowane do potrzeb młodych ludzi, którzy realizują proces kształcenia. Musimy pamiętać, że w tym procesie biorą udział różne grupy – m.in. studenci studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, osoby z niepełnosprawnościami, osoby pracujące zawodowo czy obcokrajowcy. Co za tym idzie, różnią się także ich potrzeby. Samorządy studenckie, będąc głosem studentów, powinny w swoich działaniach uwzględnić ten fakt i dbać o to, żeby przed władzami uczelni reprezentować wszystkich i swoją działalnością wspierać całą społeczność studencką.

3. Wyniki badań

Proces przejścia na formę kształcenia zdalnego w czasie pandemii był dla całej społeczności akademickiej ogromnym wyzwaniem. Przy planowaniu i realizacji tego zadania pojawiają się aspekty, których wcześniej nie brano pod uwagę. W celu jak najefektywniejszej organizacji kształcenia zdalnego, należy na nowo zdefiniować potrzeby wszystkich grup zaangażowanych w ten proces, określić cele i ustalić priorytety. Żeby to zrealizować, konieczny jest udział reprezentantów poszczególnych grup w tych działaniach. W przypadku studentów, mówimy tutaj o włączeniu samorządu studenckiego.

Udział samorządu studenckiego w organizacji kształcenia zdalnego został określony w środowiskowych wytycznych w związku z częściowym przywracaniem działalności uczelni, wypracowanych przez przedstawicieli środowiska akademickiego, konsultowanych z konferencjami rektorów oraz przedstawicielami studentów i doktorantów, które zostały opublikowane w maju 2020 r. Można znaleźć w nich następującą rekomendację: „Rekomendowana jest bliska współpraca z Uczelnianym Samorządem Studentów oraz Samorządem Doktorantów, ponieważ reprezentują opinie i interesy studentów i doktorantów wewnątrz, jak i na zewnątrz Uczelni. Współuczestniczą w podejmowaniu decyzji. Zaangażowanie przedstawicieli w bieżące działania uczelni oraz umożliwienie wpływu na podejmowane decyzje stanowić może nieocenione wsparcie dla władz uczelni oraz przyczyni się do lepszej komunikacji wprowadzanych rozwiązań.” (Do znalezienia tutaj: )

Aby zbadać poziom i skuteczność włączania samorządów studenckich w ww. działania przez władze uczelni, Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadził badania ankietowe skierowane do przewodniczących samorządów studenckich, na podstawie których można określić udział samorządów w procesie decyzyjnym uczelni oraz organizacji kształcenia zdalnego.

Pierwszym aspektem jest ocena włączenia samorządów studenckich w decyzje uczelni. Poniższy wykres przedstawia odpowiedzi 130 respondentów, reprezentujących różnego typu oraz wielkości uczelnie.

Na podstawie odpowiedzi można stwierdzić, że poczucie włączenia samorządów studenckich w proces decyzyjny było bardzo zróżnicowane – trudno wybrać jednoznacznie dominujące odpowiedzi, jednak odpowiedzi pozytywne nieznacznie przeważają nad negatywnymi. Warto jednak zaznaczyć, że praktyka współpracy z samorządami w zakresie podejmowania decyzji o organizacji kształcenia i funkcjonowania uczelni powinna być stosowana w znacznie szerszym zakresie. Mając świadomość tego, że w czasie pandemii wiele decyzji musiało być podjętych w bardzo krótkim czasie, zrozumiałym jest, że konsultowanie decyzji z samorządem mogło być problematyczne. Niemniej jednak zdanie reprezentantów studentów uczelni jest bardzo istotnym aspektem we wdrażaniu nowych rozwiązań.

Kolejnym elementem, który został zbadany w ww. ankiecie, jest uwzględnianie sugestii samorządu studenckiego przy podejmowaniu decyzji i wdrażaniu rozwiązań dotyczących funkcjonowania uczelni.

Powyższy wykres przedstawia odpowiedzi respondentów, na podstawie których można stwierdzić, że opinie i propozycje samorządu były w dużej mierze uwzględniane przez władze uczelni. Niestety na podstawie liczby odpowiedzi negatywnych można wnioskować, że na co piątej uczelni, zgłaszane przez studentów propozycje nie były brane pod uwagę. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że postulaty i sugestie samorządu studenckiego reprezentują głos wszystkich studentów uczelni, a więc mogą być dla władz uczelni bardzo pomocne, aby dostosować m.in. organizację kształcenia do potrzeb studentów. Traktowanie samorządu studenckiego jako partnera do współpracy oraz uznawanie jego głosu jako ważny w działaniach dotyczących funkcjonowania uczelni jest bardzo istotnym i wartym praktykowania rozwiązaniem.

4. Dobre praktyki związane z udziałem samorządu studenckiego w procesie organizacji i realizacji procesu kształcenia na odległość

Jak już wspomniano w niniejszej publikacji, udział samorządów studenckich w organizacji kształcenia zdalnego jest niezbędny, aby reprezentować głos studentów, wspierać władze uczelni oraz dbać o sprawną komunikację wprowadzanych rozwiązań. Od momentu rozpoczęcia pandemii i ograniczenia funkcjonowania uczelni, samorządy studenckie prowadziły szereg różnych działań, zarówno przy współpracy z władzami uczelni, jak i oddolnych inicjatyw. Poniżej zostaną przedstawione działania, które wpływają na usprawnienie organizacji uczelni, zwiększenie komfortu studentów i dbanie o jakość kształcenia w dobie nauki zdalnej oraz które warto przenieść na szerszą skalę i stosować jako dobre praktyki.

Współpraca władz uczelni z samorządami studenckimi

Podstawowym elementem, mającym na celu zwiększenie efektywności działań jest zapewnienie przestrzeni do współpracy samorządu i władz uczelni. Znaczna część uczelni w celu koordynowania działań związanych z wprowadzaniem rozwiązań przy organizacji nauki zdalnej, tworzyła zespoły takie jak sztab antykryzysowy. Do pracy w zespołach wyznaczano osoby zajmujące się różnymi obszarami organizacji uczelni – kształceniem, infrastrukturą uczelni, administracją, infrastrukturą informatyczną, domami studenckimi, a także przedstawicieli samorządu studenckiego. Działania takiego rodzaju gremiów pozwalały efektywnie szukać rozwiązań, planować i wdrażać te, które były niezbędne w zakresie organizacji kształcenia zdalnego. Dzięki zaproszeniu samorządów studenckich do współpracy, władze uczelni mogły na bieżąco konsultować określone rozwiązania, uwzględniać perspektywę studencką i proponowane przez studentów działania. Wpływa to także na sprawną komunikację wprowadzanych rozwiązań – samorząd studencki bardzo często korzysta z dodatkowych kanałów do przekazywania informacji oraz jest na bieżąco ze środkami przekazu, których używają młodzi ludzie. Niestety, nie na wszystkich uczelniach (co wynika z badań ankietowych), władze stosowały ten rodzaj współpracy, co mogło wynikać z różnych powodów. Należy pamiętać, że jako samorząd studencki nie powinniśmy pozostawać bierni – trzeba podejmować rozmowy z władzami uczelni, wyrażać chęć współpracy i przedstawiać argumenty świadczące o tym, że w działaniach takich gremiów istotny jest także głos studentów.

Komunikacja

Kluczową kwestią dotyczącą komunikacji z perspektywy samorządów jest to, aby być rzetelnym i wiarygodnym źródłem informacji dla studentów. W dobie powszechnego dostępu do Internetu mamy możliwość korzystania z bardzo wielu różnych źródeł informacji. Niestety, są tego negatywne skutki – duża część komunikatów, które do nas docierają, to tzw. „fake newsy”, które zalewają media społecznościowe i czasem trudno je odróżnić od prawdziwych wiadomości. Istotne jest, aby samorządy studenckie przekazywały jedynie potwierdzone informacje z uczelni a także zaznaczały ich źródło, np. stronę uczelnianą. Należy wystrzegać się informowania o kwestiach, które nie zostały jeszcze oficjalnie zatwierdzone, np. w przypadku komunikatów czy zarządzeń rektora, warto zaczekać, aż zostaną one podpisane (mimo wcześniejszego dostępu do ustalonej ostatecznej wersji). Publikowanie treści, które nie mają potwierdzenia, może prowadzić do dezinformacji i chaosu komunikacyjnego, co działa na niekorzyść wszystkich zainteresowanych. Samorządy studenckie powinny także regularnie przypominać studentom, aby korzystali jedynie z potwierdzonych źródeł i nie sugerowali się wiadomościami, które napływają do nich tzw. „pocztą pantoflową” i często są nieprawdziwe. To niepożądane zjawisko jest jednocześnie, niestety, bardzo powszechne.

Istotnym elementem w zakresie komunikacji jest także czas przekazywania informacji. Okres przejścia na kształcenie zdalne wiązał się bardzo często z dynamicznym podejmowaniem decyzji i wprowadzaniem nowych rozwiązań, co wymaga publikowania ich na bieżąco. By móc to realizować, warto zwrócić uwagę na wypracowanie schematów działania, które zapewnią sprawność przekazu. Przede wszystkim, wymaga to od samorządów studenckich stałego kontaktu z władzami uczelni. Dobrą praktyką w tym zakresie jest zapewnienie reprezentantom studentów dostępu do informacji o zakresie i terminie ogłaszania określonych działań tak, by móc odpowiednio przygotować opublikowanie informacji jak najszybciej. Ponadto, przy komunikacji, należy też zwrócić uwagę na jej formę – by przekazywane treści były jak najbardziej zrozumiałe dla studentów, a zarazem kompleksowe. Bardzo często dokumenty, które przygotowywane są przez uczelnie, są niełatwe do interpretacji, więc warto wziąć pod uwagę przekształcenie ich do prostej postaci, z zachowaniem sedna.

Czas wprowadzania zmian, wdrażania nowych rozwiązań zawsze wiąże się z pojawianiem się wielu pytań wśród grupy docelowej – w tym przypadku studentów. Mimo przekazywania ogólnych informacji, studenci zwracają się z różnymi pytaniami, ponieważ każdy radzi sobie ze swoją indywidualną sytuacją i indywidualnymi problemami. Jak już zostało wspomniane, zadaniem samorządu studenckiego jest pomoc studentom. Aby sprostać temu zadaniu, w okresie pandemii i kształcenia zdalnego, kiedy problemów i pytań pojawia się wiele, niezbędne jest wypracowanie i usystematyzowanie działań w tym zakresie. Wiele samorządów, by móc skutecznie i szybko wspierać studentów, tworzyła specjalne zespoły do komunikacji. Praca takiego zespołu wymaga pełnego zaangażowania i dużej dyspozycyjności ludzi, co pozwala reagować na bieżąco. Konieczne jest, aby wyznaczyć osoby odpowiedzialne i kompetentne do nadzorowania kwestii związanej z przekazywaniem informacji i odpowiadaniem na pytania studentów przy pomocy mediów społecznościowych lub innych narzędzi. Warto tutaj wspomnieć o tworzeniu kanałów stricte przeznaczonych do konkretnego obszaru. Może to być np. specjalnie stworzona zakładka na stronie internetowej, na której publikowanie są wszystkie informacje dotyczące funkcjonowania uczelni w czasie pandemii. Dobrym przykładem może być również wskazanie jednego adresu mailowego lub opracowanie specjalnego formularza do zgłaszania problemów związanych z organizacją kształcenia na odległość. Dodatkowo, rozwiązaniem, które ogranicza liczbę zadawanych pytań, jest przygotowanie i promowanie tzw. FAQ (ang. Frequently Asked Questions), czyli zbioru najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi na nie.

Skuteczność komunikacji opiera się również na docieraniu do jak największej liczby osób. W tym celu warto wykorzystać w pełni struktury samorządu studenckiego i utworzyć pewnego rodzaju siatkę kontaktów do poszczególnych grup studentów – danego wydziału czy kierunku studiów. Komunikaty z poziomu ogólnego mogą wtedy trafiać bezpośrednio do studentów, np. z poziomu uczelnianego organu otrzymującego informacje od władz uczelni, przekazywane są do organów wydziałowych, następnie do starostów kierunków, którzy przekazują je swoim koleżankom i kolegom z grupy. Przy pomocy takiej struktury zwiększa się prawdopodobieństwo, że treści komunikatów trafią do wszystkich zainteresowanych studentów.

Ewaluacja kształcenia na odległość

Kluczowy aspekt w zapewnianiu wysokiej jakości kształcenia – zbieranie informacji zwrotnej od studentów – w przypadku kształcenia zdalnego na szeroką skalę, zyskuje jeszcze większej wagę. Przede wszystkim dlatego, że uczelnie nie mają dużego doświadczenia w prowadzeniu zajęć online, a więc jest to częściowo realizowane metodą prób i błędów. Aby zidentyfikować błędy, niezbędna jest ocena stosowanych rozwiązań. W zwyczajnym trybie, uczelnie opierają ewaluację prowadzenia zajęć na ankietach studenckich, realizowanych po zakończonym semestrze. Jednak w momencie bardzo szybkiego przejścia na kształcenie zdalne i wykorzystywaniu metod i technik kształcenia na odległość, w wielu przypadkach używanych po raz pierwszy, bezzwłoczna ocena stosowanych narzędzi jest niezbędna. Dużą rolę w jej realizacji miały samorządy studenckie.

Ewaluacja kształcenia w trakcie trwania zajęć wymaga odpowiedniego przygotowania merytorycznego i uwzględnienia wielu nowych obszarów oprócz tych, które są oceniane przy kształceniu stacjonarnym. Warto zatem zbudować odpowiedni zespół wewnątrz samorządu studenckiego, który zajmie się analizą i przygotowaniem odpowiednich formularzy ankiet, które zostaną udostępnione studentom. Dobrą podstawą są wprawdzie wcześniejsze informacje przekazywane przez studentów, dotyczące problemów, z jakimi się spotkali. Należy zwrócić szczególną uwagę na kontakt z prowadzącymi, infrastrukturę techniczną (np. dostępność narzędzi, przy pomocy których są prowadzone zajęcia czy dostępność oprogramowania specjalistycznego, którego, przy zajęciach online, studenci muszą używać na swoich komputerach), możliwość konsultacji z prowadzącymi czy dostępność materiałów dydaktycznych. Wbrew pozorom, przygotowanie ankiet i zadanie pytań w odpowiedni sposób to niełatwa sztuka – trzeba skupić się na tym, żeby odpowiedzi na nie dostarczały konkretnych informacji, z których będzie można wyciągnąć wnioski, zdiagnozować problemy i na ich podstawie opracować rekomendacje zmian i usprawnień. Pomocny przy tych działaniach może być opublikowany przez Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej poradnik dla samorządów studenckich dotyczący ankietyzacji, w którym można znaleźć m.in. „dekalog ankietera”, wskazujący, jak należy podejść do konstruowania pytań (do znalezienia tutaj: 2-ankietyzacja-readyinfo-mnisw.pdf (psrp.org.pl)). Podsumowując, tworzenie ankiet dotyczących stricte organizacji kształcenia zdalnego jest bardzo potrzebnym i cennym działaniem, które jest realizowane także przez samorządy studenckie.

Zbieranie informacji to jednak nie wszystko. Trzeba je też odpowiednio przeanalizować, podsumować i przekazać do odpowiednich gremiów, które mogą zająć się planowaniem, wdrażaniem i monitorowaniem nowych rozwiązań, ulepszających metody kształcenia na odległość. Ten element jest także zależny od skutecznej współpracy z władzami uczelni. Warto zastanowić się nad tym, do kogo powinny trafić wyniki i jak zadbać o to, by z nich skorzystano. Oprócz przekazania opinii studenckiej władzom uczelni czy wydziału, należy pamiętać o tym, żeby poinformować także studentów, czy wypełnienie przez nich ankiety wiąże się z jakimiś następstwami. Dobrą praktyką jest opublikowanie podsumowania określonej ankiety w formie publikacji tak, aby każdy student mógł się z nim zapoznać oraz poinformowanie studentów, że np. trafiło ono do grona rektorskiego i dziekańskiego. Jeśli studenci widzą skutki wypełniania ankiet, następnym razem chętniej je wypełnią. Miejmy na uwadze również to, że ankiety służą nie tylko temu, żeby zidentyfikować problemy, ale także sprawdzić, co jest warte wyróżnienia, rozpowszechniać dobre praktyki prowadzących i docenić osoby, które na to zasługują. Odnalezienie się w nowej rzeczywistości jest trudne nie tylko dla nas, studentów, ale również dla nauczycieli akademickich i zawsze należy o tym pamiętać. Samorządy studenckie często organizują na uczelniach plebiscyty mające na celu wyłonić prowadzących, którzy są najlepszymi dydaktykami. Jest to świetna okazja do tego, aby docenić osoby, które wyróżniają się zaangażowaniem w kształcenie na odległość.

W zakres ewaluacji organizacji kształcenia na odległość, oprócz stricte prowadzenia zajęć, powinny także wchodzić aspekty wsparcia studentów. Praca zdalna wiąże się ze zmianą potrzeb i oczekiwań studentów dotyczących studiowania. By zapewnić jak najlepsze wsparcie ze strony uczelni i samorządu studenckiego, należy zbadać ten obszar. Takie kwestie jak wsparcie administracyjne, korzystanie z biblioteki, dostęp do świadczeń socjalnych czy wsparcie osób z niepełnosprawnościami to niezwykle istotne sfery funkcjonowania uczelni. Warto zatem uwzględnić je w ankietach dla studentów i sformułować w tym zakresie rekomendacje dla władz, aby mogły dostosować formy wsparcia do obecnej sytuacji.

Inne dobre praktyki

Realizacja kształcenia na odległość poskutkowała wykorzystywaniem całkiem nowych narzędzi pracy. Warto zauważyć, że korzystanie z nich wymaga odpowiedniego przygotowania i dostępu do informacji w tym zakresie. Często prowadzący używali zupełnie różnych narzędzi, co sprawiło, że w bardzo szybkim tempie studenci musieli posługiwać się odmiennymi aplikacjami, a niekoniecznie mieli na ich temat wiedzę. Dobrą praktyką, stosowaną przez samorządy studenckie, było przygotowywanie kompleksowych instrukcji korzystania z poszczególnych narzędzi lub po prostu dostarczanie studentom źródeł, z których mogą czerpać informacje o działaniu określonych narzędzi technicznych. Należy jednak zaznaczyć, że obowiązkiem uczelni jest zapewnienie studentom szkoleń przygotowujących do udziału w zajęciach z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Jednak biorąc pod uwagę tempo wprowadzania organizacji tych zajęć, wiele uczelni nie spełniło tego obowiązku, więc samorządy studenckie we własnym zakresie oferowały studentom tego rodzaju wsparcie. Niemniej w pełni zalecanym działaniem samorządów jest zgłaszanie tego rodzaju potrzeb władzom uczelni, aby w perspektywie nauki online na szeroką skalę, przygotowywały odpowiednie szkolenia czy instrukcje.

Praca zdalna wiąże się także z organizacją czasu w inny sposób. Jest wiele aspektów, o które należy dbać, np. planowanie odpowiednio długich przerw, dbanie o aktywność fizyczną. Są to kwestie, które mają ogromny wpływ na nasze zdrowie, zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Aby wspierać studentów w okresie pracy zdalnej, samorządy studenckie mogą zająć się zwiększaniem świadomości w tym zakresie. Dobrym przykładem są kampanie informacyjne czy poradniki dotyczące zarządzania czasem i dbania o zdrowie w dobie pracy zdalnej.

5. Wnioski i rekomendacje

Rola samorządów studenckich i okresie kształcenia na odległość i pandemii się nie zmieniła – wiąże się z reprezentowaniem i wspieraniem całej społeczności studenckiej. Zmieniły się jednak sposoby działania, aby realizować tę misję. Przejście w pełni na pracę zdalną wymaga opracowania nowych rozwiązań, ustalenia nowych priorytetów i dużego zaangażowania. Za kluczowe aspekty można uznać ścisłą współpracę samorządów z władzami uczelni, dobór właściwych form komunikacji ze studentami oraz otwartość i skupienie na sprawdzaniu skuteczności stosowanych rozwiązań. Niewątpliwie udział samorządów studenckich w organizacji kształcenia na odległość jest niezbędny, aby właściwie określić potrzeby studentów i doskonalić system zarządzania jakością kształcenia.

W celu podsumowania najważniejszych aspektów, poniżej przedstawiono rekomendacje dla władz uczelni i samorządów studenckich:

Paula Leśniewska

Studentka Politechniki Łódzkiej. Przewodnicząca Samorządu Studenckiego PŁ kadencji 2019-2020. Obecnie przewodnicząca Komisji Rewizyjnej Forum Uczelni Technicznych. Od października 2018 roku jest ekspertem ds. studenckich Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Prowadzi szkolenia dla studentów z zakresu praw i obowiązków studenta oraz dydaktyki i jakości kształcenia. W trakcie swojej działalności koordynowała liczne projekty - dwukrotnie Juwenalia Politechniki Łódzkiej, a także mniejsze, m.in. ogólnopolską konferencję „Pomoc Materialna dla studentów". Poza obszarem działalności wielbicielka powieści i podcastów kryminalnych.

Projekt jest finansowy ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej

Ul. Bracka 18/16
00-028 Warszawa
E-mail: sekretariat@psrp.org.pl